Dürüstçe söylemeliyim, yıllarca “iPhone’da neden Flash yok?”, “Flash olmadıkça iPhone almam”, “Flashsız bir işe yaramaz” saçmalıklarını dinledikten sonra böyle bir haber yazmak beni biraz mutlu ediyor. Mutlu olmamın nedeni haklı çıkmam, Flash’tan nefret etmem ya da Adobe düşmanı olmam gibi kişisel nedenler değil. Bunun iki sebebi var… Birincisi ,yıllardır bazılarına Flash olmadan iOS cihazlarda istenilen hemen herşeyin yapabildiği anlatamamış olmam. (Ki hala Flash olmadığı için iOS cihazlarda video izlenemediğini düşünenler var) İkincisi ise Flash’ın hem mobilde hem masaüstü işletim sistemlerinde gerçekten sistem gücünü sömüren bir yazılım olduğunu ilk elden bilmem. (Macbook Air 1.1.’de çektiklerimi bir ben bilirim) Durum böyle olunca Flash’ın tarihe gömülüşünü biraz mutlulukla izlemek de benim açımdan haksızlık sayılmaz.
Haberin ayrıntılarına gelirsek… Abode’un açıklamaya göre Android cihazlar için Google Play Store’dan Flash indirebilecek son tarih 15 Ağustos 2012. Bu tarihten sonra Android için Flash Player markette yer almayacak ve yeni yüklemelere kapanmış olacak. Daha önceden Flash’ı yükleyen Android kullanıcıları için güncellemelerin sürdürüleceği belirtiliyor. Böylece bir iyi kötü bir efsanenin de sonuna gelmiş bulunuyoruz. Son olarak 15 Ağustos’tan sonra söyleyeceğimi şimdiden söylemek isterim “Android’de neden Flash yok?”
(* Not: Yazıda değinmemekle birlikte son bir yılda yaşanan gelişmeler Steve Jobs’ın Flash konusunda ne kadar haklı olduğu bir kez daha gösterdi. İleri görüşlülük böyle bir şey olsa gerek. Bazı okuyucularımız mutlaka biliyordur, bilmeyenler için hatırlatmakta fayda var. Flash’ın mobil cihazlardan çekilme serüveni başlamadan önce Steve Jobs “Flash Hakkında Düşünceler” (Bağlantıdan Türkçe çevirisine ulaşabilirsiniz) adlı bir yazıyla iOS’un neden Flash desteklemediğini ve günümüz dünyasında neden Flash’a yer olmadığı ile ilgili bir yazı yazmış ve iOS’da Flash’a kapıların tamamen kapandığını bir kez daha vurgulamıştı. Sonrasında Adobe’nin malum kararı açıklandı; Flash çekilecekti… Ben de bu gelişmeden sonra bir başka ortamda “Apple, Marka Düşmanlığı ve Flash Player’ın Ölümü” adlı bir yazı kaleme almış ve konu hakkında düşüncelerimi dile getirmiştim. Konu hakkında daha ayrıntılı ve geçmişe dönük bilgi sahibi olmak isteyen okuyucularımız için kendi yazımı aşağıda tekrar paylaşmayı uygun buldum.)
Apple, Marka Düşmanlığı ve Flash Player’ın Ölümü
10 Kasım 2011
Yakından takip etmeyenler “ne ilgisi var” diyebilir. Kısaca cevap verecek olursam; “çok ilgisi var.”
2007’den beri, başta iPhone olmak üzere piyasaya sürülen tüm İOS cihazlar Flash desteklememesi nedeniyle yerden yere vurulmuş ve tipik bir Apple karşıtılığıyla tu kaka ilan edilmişti. Dahası bu cihazları olduğu haliyle kabul eden kullanıcılar da, her zamanki gibi “Marka bağımlılığı” ve neredeyse “Budalalıkla” suçlanmıştı.
Apple’ın “Flash istiyorsanız iPhone kullanmayın. Flash İOS’a gelmeyecek” kararlılığındaki açıklamalarına rağmen, bu grup ısrarla ve her ürün güncellemesinde Flash desteği bekledi, İOS cihaz sahiplerine aşağılamaya varan eleştirilerde bulunma hakkını daima kendisinde gördü.
Çünkü bakış açısı hep aynıydı. Bugün de aynı:
“Ben sahip değilsem kötüdür.”
Eleştirilerin çelişkili ve mantıktan uzak yanı ise, Apple kullanıcıları tarafından şu cümleler ile her zaman ortaya çıkarıldı:
“Eksik buluyorsanız kullanmayın. Biz bu haliyle cihazlarımızdan memnunuz.”
Eleştiriler çelişkiliydi, çünkü Apple karşıtları bir yandan yerden yere vurdukları ürünleri asla kullanmayacaklarını söylerken, bir yandan da asla kullanmayacakları ve berbat ilan ettikleri ürünler hakkında kaygılanmaktan vazgeçmiyor, beklentiler içine giriyorlardı.
Eleştiriler mantıksızdı, çünkü ortada eleştiriye açık bir durum yoktu. Bir üretici kendi stratjileri, düşünceleri, yargıları, bilgi birikimi doğrultusunda bir ürün ortaya koymuştu ve bu ürünü satın alıp kullanmak ya da satın almamak şansı her zaman bulunmaktaydı. Kimse kimsenin kafasına İOS bir cihaz kullandırtmak için silah dayamıyordu.
Tüm bunlar ortadayken hala “iPhone’da Flash yok…” ile başlayan cümleler en hafif tabiriyle kötü niyetliydi.
Apple kullanıcıları bir tarafta, Apple kullanmayan, hatta yakınından dahi geçmeyenlerden beslenen büyük bir grup diğer tarafta. Nedense sürekli suçlanan Apple kullanıcılarının (Nasıl eksik ürünü nasıl kullanırsınız? Aptal mısınız?) bu durum karşısında geliştirdiği savunma refleksleri ve sonuç olarak “Apple Fanboy” etiketinin o kişilerin üzerine yapışması…
Tam bu noktada şunu söylemeden geçemeyeceğim. Bir markanın fanı olmak bir markanın düşmanı olmaktan çok daha akılcı bir durumdur.
Şöyle ki:
Bir markanın ürünü satın alırsınız, kullanırsınız, memnun kalırsınız. Sonra bir başka ürününü alırsınız, onu da kullanır ve ondan da memnun kalırsınız. Bu süreç böyle devam eder ve o markaya hayranlık duymayı başlarsınız.
Peki ya nefret ve düşmanlık?
Bir markanın ürününü satın almazsınız. Kullanmazsınız. Hatta denemezsiniz. Araştırmazsınız. Okumazsınız. Bilmezsiniz. Asla kullanmayı düşünmezsiniz… (Çok kötüdür çünkü o) Ama sabah akşam eleştirir, yerden yere vurursunuz. Hatta bununla da yetinmez kullananları da eleştirir, hakaret edersiniz.
Hangisi daha akılcı görünüyor?
Konumuza dönecek olursak, 2007’den beri birilerinin dillerine pelesenk olan “Flash” efsanesi bugün itibariyle son bulmuş durumda.
Adobe resmi açıklamayı yaptı ve artık mobil platformlar için Flash Player’ı geliştirmeyeceğini ve HTML 5 için yoğunlaşacağını belirtti. Yani, Steve Jobs’ın “Flash üzerine düşünceler” yazısında söyledikleri aynen gerçekleşti.
Bir kısmını tekrar paylaşalım:
“Flash, PC çağı için üretilmişti. Flash, Adobe açısından başarılı bir iştir ve onu PC’lerin de ötesine yaymak istemelerini anlayabiliriz. Fakat mobil çağ, -Flash’ın geride kaldığı- düşük güce sahip cihazlarla, dokunmaya duyarlı arayüzlerle ve açık Web standartlarıyla ilgilidir.
Apple cihazlarına yönelik sunulan Web içerikleri, Web’de video izlemk veya herhangi bir içeriği takip etmek için Flash’ ihtiyaç olmadığını göstermiştir. Ve uygulama geliştiricilerimiz, oyunlar dahil 200 Bin’den fazla zengin uygulamayı geliştirmek için Flash’a ihtiyaç duymamıştır.
Mobil çağda oluşturulan HTML5 gibi yeni açık standartlar, mobil cihazlarda [ve PC’lerde de] kazanan olacaktır. Belki de Adobe, gelecek için güçlü HTML5 araçları geliştirmeye odaklanmalı ve Apple’ın geçmişi geçmişte bırakmasını daha az eleştirmelidir.”
Yoruma gerek bırakmayacak kadar açık, ortada. Bugün Adobe, Flash Player’dan tam da Jobs’un dediği nedenlerle vazgeçiyor ve Apple bu değişime 2007’den beri kararlılıkla uyguladığı strateji ile öncülük ediyor.
Teknoloji forumlarında sabahtan beri takip ettiğim kadarıyla “iOS’ta Flash yok” zırvalarını söyleyemeyecek olmanın yarattığı hüsran, yukarıda sözünü ettiğim kitleyi çileden çıkartmış.
Hala geçersiz düşüncelerle, yıkılan kaleyi ayakta tutmaya çalışıyorlar. İnternetteki Flash içeriğinin bugünden yarına değişemeyeceğini söyleyip, 10 yıllardan bahsediyorlar. Sorunun başından beri mevcut Flash içerikler ile ilgili değil, geleceğin interneti ile ilgili olduğunu anlayamıyorlar. Bir kısmı da “Steve’in haklı çıkmasına” kafayı bir hayli takmış durumda. “Bu yaşananlar Steve’in haklı çıktığını göstermez, konuya böyle yaklaşmak taraf tutmak olur” düşüncelerini dile getiriyorlar.
Ne söylemeliyim acaba? Ya da bir şey söylemeli miyim?
Bu yorumlara bakınca “bir markaya karşı duyulan düşmanlık ya da nefret”, marka bağımlılığından daha çok araştırılması gereken bir psikolojik bir konu gibi geliyor bana.
Ama yine de onlar haklı!…
Öyle ya; “iOS’ta Flash yok.”
Gercekten iyi bir yazi olmus. Bazi insanlar, bizim gördüklerimizden ötesini görür. Steve Jobs’un doanimi ve mükemmelliyetci kisiligide bunun böyle olacagini biliyordu. Sanirim apple ürünlerini kullanmakla ne kadar dogru bir sey yaptigimizi bir kez daha göstermis olduk. Tesekkürler Steve…
Yaziniz guzel ama pclerde vidro nasil acilacak,bircok video flash player istiyor.
İş geliştiricilerde. Zamanla tüm içerik yayıncıları html5 ve benzeri sistemlere geçiş yapacak. Flash için tembellik yapan siteler de hit alamadığı için flash’tan vaz geçmek zorunda kalacaklar.